Ortotropia to zarówno leczenie, jak i uczenie oraz trening. Zadaniem lekarza ortodonty jest stworzenie zespołu terapeutyczno-trenerskiego, gdzie wyedukowani rodzice pomagają w leczeniu swojego dziecka, a lekarz nadzoruje przebieg leczenia i wyznacza cele.
Do prawidłowego wzrostu twarzy i zgryzu konieczne jest spełnienie następujących warunków:
- Zamknięte usta i oddychanie przez nos, gdy nie mówimy i nie śmiejemy się.
- Złączone w delikatnym kontakcie łuki zębowe, gdy nie jemy, nie mówimy, nie śmiejemy się.
- Język spoczywający w całości na podniebieniu. Żadna jego część nie może być między zębami.
- Przełykanie z językiem na podniebieniu, bez wywoływania ruchu mięśni mimicznych.
- Żucie twardych pokarmów.
- Prosta postawa ciała i głowy.
Ważna jest wczesna diagnostyka pod kątem rozpoznania nieprawidłowych nawyków i postawy języka, warg i żuchwy. Leczenie przyczynowe możliwe jest w okresie wzrostu twarzy, przez wpływ na zmianę jego kierunku. Ponieważ twarz kończy swój wzrost około 12 roku życia, to optymalny czas na rozpoczęcie leczenia to 6-7 rok życia. To wiek, w którym z jednej strony twarz dziecka jeszcze rośnie i ma biologiczny potencjał do zmiany, z drugiej rozpoczyna się okres dobrej współpracy, zrozumienia i wciąż trwa pełna ufności postawa wobec dorosłych. Mając jeszcze do dyspozycji kilkuletni potencjał wzrostowy twarzy, można zmienić jej kierunek wzrostu na prawidłowy i zatrzymać proces deformacji, a często naprawić szkody poczynione nieprawidłowym rozwojem.
Celem leczenia ortotropicznego jest:
- Otwarcie dróg oddechowych i poprawa oddychania, szczególnie poprzez zmianę nieprawidłowego ustnego toru oddychania na prawidłowy tor nosowy. Zmiana toru oddychania przyczynia się do poprawy ogólnego stanu zdrowia i rozwoju dziecka.
- Poprawa estetyki twarzy przez zmianę kierunku wzrostu twarzy z nieprawidłowego, który zwykle przebiega w dół i do tyłu na prawidłowy, który przebiega do przodu.
- Stabilna okluzja czyli ustawienie prosto i stabilnie 32 zębów w łukach zębowych (włącznie z zębami mądrości).
Wyznaczone cele realizowane są poprzez rozbudowę poprzeczną i strzałkową (do przodu) łuków zębowych tak, aby stworzyć odpowiednio dużą przestrzeń dla języka, a następnie przez naukę prawidłowego pozycjonowania języka. Zmiana jego spoczynkowej pozycji i umieszczenie go na podniebieniu odblokowuje drogi oddechowe i sprzyja zmianie kierunku wzrostu twarzy na prawidłowy, czyli do przodu